ปลาเห็ดโคน (Sand whiting) เป็นปลาทะเลขนาดเล็กที่มีลำตัวเรียวยาว เนื้อมีสีขาว ไม่มีก้างแทรก และมีรสหวาน นิยมใช้ประกอบอาหารในหลายเมนู อาทิ ปลาเห็ดโคนทอดกระเทียม แกงส้มปลาเห็ดโคน และแกงป่าปลาเห็ดโคน เป็นต้น
การแพร่กระจาย
ปลาเห็ดโคน ที่พบแบ่งเป็น 3 สกุล 31 ชนิด และพบในทะเลไทยประมาณ 7 ชนิด โดยพบมากตามบริเวณชายฝั่ง ซึ่งพบได้ตั้งแต่แถบชายฝั่งมหาสมุทรอินเดียจนถึงมหาสมุทรแปซิฟิก ส่วนประเทศไทยพบปลาเห็ดโคนได้ทั้งในฝั่งอันดามัน และฝั่งอ่าวไทย พบมากในแนวชายฝั่ง โดยเฉพาะบริเวณที่มีน้ำขึ้นน้ำลงสันดอนทราย คลองต่างๆในแนวป่าชายเลน และพื้นที่ปากแม่น้ำที่เป็นน้ำกร่อย ซึ่งพื้นที่ที่พบมากส่วนใหญ่จะมีพื้นท้องน้ำเป็นดินทรายหรือโคลนปนทรายที่ระดับความลึก 0-20 เมตร (1), (2)
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sillago sihama
• ชื่อสามัญ : Sand whiting
• ชื่อท้องถิ่นไทย :
– ปลาเห็ดโคน
– ปลาช่อนทราย
ที่มา : (2)
ลักษณะทั่วไป
ปลาเห็ดโคน มีหัวเป็นรูปทรงกรวย ลำตัวเรียวยาว มีลักษณะเป็นทรงกระบอก โดยมีส่วนท้ายลำตัวค่อนข้างแบน เหงือกมีซี่กรอง 5-7 ซี่ ลำตัวมีสีน้ำตาลอ่อนจ่างๆหรือสีเหลืองอมน้ำตาล และมีแถบสีน้ำเงินผาดผ่านจากเหงือกด้านบนมาถึงกลางลำตัว ส่วนบริเวณท้องมีสีขาว เกล็ดมีขนาดเล็กปกคลุมทั่วลำตัว ลำตัวมีครีบอกอยู่หลังช่องปิดเหงือก ครีบท้องอยู่ใต้ครีบอก ครีบหลังครีบแรกมีลักษณะใส และมีจุดสีดำขนาดเล็กประบริเวณครีบ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนแรกมีก้านครีบแข็ง จำนวน 11 ก้าน ครีบหลังส่วนที่ 2 เป็นก้านครีบอ่อน จำนวน 20-22 ก้าน ส่วนครีบก้นยาวจรดถึงโคนหาง มีก้านครีบ 20-22 ก้าน ทั้งนี้ ครีบทุกครีบมีลักษณะใส ยกเว้นครีบท้องที่มีสีเหลืองใส และเรียวยาว ทั้งนี้ ขนาดความยาวทั่วไปที่จับได้จะประมาณ 10-15 เซนติเมตร มีน้ำหนักประมาณ 25-35 กรัม/ตัว ที่อายุประมาณ 9-12 เดือน
อาหาร และการกินอาหาร
ปลาเห็ดโคนมีอาหารสำคัญเป็นปลาหรือลูกปลาขนาดเล็กชนิดต่างๆ รวมถึงกุ้ง เคย และปูขนาดเล็ก ซึ่งมีนิสัยออกหาอาหารตามพื้นท้องน้ำบริเวณที่เป็นทรายหรือโคลนปนทราย โดยใช้ปากขุดคุ้ยอาหาร
การผสมพันธุ์ และวางไข่
ปลาเห็นโคนมีอายุเข้าวัยเจริญพันธุ์ที่อายุประมาณ 9 เดือน หรือมีความยาวลำตัวตั้งแต่ 11 เซนติเมตร ขึ้นไป แต่ส่วนมากจะเจริญพันธุ์ที่ความยาวลำตัวประมาณ 12-12.6 เซนติเมตร ตัวเมียสามารถวางไข่ได้ตลอดทั้งปี แต่จะวางไข่มากที่สุดในช่วงเดือนเมษายน-กรกฎาคม โดยจะว่ายน้ำออกจากฝั่งเข้าสู่ทะเลที่มีน้ำเค็มกว่าเพื่อการวางไข่ (3)
ประโยชน์ปลาเห็ดโคน
1. ปลาเห็ดโคนมีลำตัวเรียวยาว เนื้อมีสีขาว ไม่มีก้างแทรก มีรสหวาน นิยมใช้ทำแกงส้ม แกงป่า และทอดกระเทียม เป็นต้น
2. ปลาเห็ดโคน นำมาตากแดด 5-10 วัน ใช้สำหรับทอดกรอบ
3. ปลาเห็ดโคนใช้เลี้ยงเป็นปลาสวยงามในตู้ปลาร่วมกับปลาทะเลชนิดอื่น
ขอบคุณภาพจาก SiamFishing.com
เอกสารอ้างอิง
(1) จารุณี เชี่ยววารีสัจจะ, 2554, ชีววิทยาประชากรปลาทรายแดง ปลาจวด-
และปลาเห็ดโคนบริเวณหมู่เกาะบุโหลน จังหวัดสตูล, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
(2) ไพโรจน์ สิริมนตาภรณ์ และอังสุนีย์ ชุณหปราณ, 2538, การศึกษาชนิดปลาเห็ดโคน-
ในภาคใต้ตอนล่างของไทย, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
(3) อังสุนีย์ ชุณหปราณ, 2542, อายุ การเจริญเติบโต การแพร่กระจายขนาด-
ขนาดเจริญพันธุ์ และฤดูกาลวางไข่ของปลาเห็ดโคน-
Sillago sihama (Forsskal) ในทะเลสาบสงขลา และบริเวณชายฝั่ง. สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง.